خزانه‌داری آمریکا از سال ۱۳۹۰، هواپیمایی ماهان را به دلیل آنچه که کمک به تامین مالی و تسلیحاتی تروریسم از طریق همکاری با سپاه پاسداران خواند، در فهرست تحریم‌ها قرار داد. هشت سال بعد، نام این خط هوایی با «ویروس کرونا» گره خورده است. برخی این خط هوایی را متهم می‌کنند که با ادامه پروازها به چین، به شیوع این ویروس در ایران کمک کرده است. اتهامی که هواپیمایی ماهان با یک اطلاعیه مبهم و حق به جانب آن را رد می‌کند. مقامات تهران نیز بابت عملکرد مسئولانه این خط‌هوایی که قرار بوده از تاریخ ۱۲ بهمن پروازها به چین را متوقف کند، اما تا ۱۶ بهمن پروازها را ادامه داده، از آن تقدیر می‌کنند.
خبر رسمی ورود کرونا به ایران چهارشنبه گذشته به طور ناگهانی با مرگ دو نفر در قم اعلام شد. تا امروز به گفته سخنگوی هیات رئیسه مجلس (به نقل از محتوای جلسه غیرعلنی دوشنبه صبح با حضور وزیر بهداشت)، شمار رسمی قربانیان به ۱۲ نفر و شمار مبتلایان به ۴۷ نفر رسیده است. هرچند که گفته می‌شود تعداد جان‌باختگان و به خصوص مبتلایان بسیار بیشتر از آماری است که به طور رسمی اعلام می‌شود. در حال حاضر علاوه بر قم و تهران، مواردی از ابتلا به ویروس در استان‌های گیلان، مرکزی، مازندران، گلستان، مازندران، کرمان شناسایی شده است. احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی نیز امروز (دوشنبه) گفت که تا شب گذشته حدود ۵۰ نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا فوت کرده‌اند. ایلنا به نقل از فراهانی نوشت: « روزانه ۱۰ نفر در قم بر اثر ابتلا به کرونا می‌میرند.» امیرآبادی تاریخ فوت نخستین مبتلایان به کرونا را ۲۴ بهمن‌ماه اعلام کرده است.
نقش ماهان در شیوع کرونا در ایران
نقش ماهان‌ایر در شیوع کرونا در ایران موضوعی است که نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز به طور تلویحی آن اشاره کرده است. بهرام پارسایی، روز شنبه به ایسنا گفت، منفعت‌طلبی یکی از شرکت‌های هواپیمایی باعث شد کرونا به ایران بیاید. سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس گفت: «تعداد تلفات کرونا در ایران بیش از کل جهان منهای چین است و سهل‌انگاری و عدم مدیریت مرزهای هوایی و ورودی کشور موجب شد تاوان آن گریبان‌گیر مردم شود.»
گالری عکس- ویروس کرونا در ایران
-
1/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
2/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
3/10
زنی با ماسک بر صورت مقابل بیمارستان پارس تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
4/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
5/10
مردم در حال خرید ماسک و ژل ضدعفونی در داروخانه‌ای در تهران، ۲۰ فوریه- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
6/10
دو زن با ماسک بر صورت در خیابانی در تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
7/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
8/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
9/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS -
10/10
بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS
از سوی دیگر حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی آژانس‌های مسافرتی و هوایی در مورد ادامه پروازهای ماهان به چین به ایسنا گفته بود: «شاید دولت ملاحظه‌هایی در روابط با چین داشته باشد، اما مگر حجم تردد بین دو کشور بیش از ۱۰۰ هزار نفر در سال است؟ خطر کرونا ایجاب می‌کند که فعلا مانند دیگر کشورها در تردد ملاحظه‌هایی را رعایت کنیم.»
در یک ماهی که از شیوع گسترده ویروس کرونا در بیش از ۳۰ کشور در جهان می‌گذرد، بسیاری از خطوط هواپیمایی پروازهای خود را به چین تعلیق کردند یا قوانین سختگیرانه‌ای را به اجرا گذاشتند. اما پروازهای ماهان در مسیر ایران و چین همچنان ادامه پیدا کرد.
گزارش بیزینس اینسایدر حاکی از آن است که تا ۳۰ ژانویه، دست‌کم ۷۳ خط هوایی پرواز به چین را متوقف کرده بودند، زیرا سفر هوایی یکی از سریع‌ترین راه‌های گسترش ویروس‌ها به شمار می‌رود.
هرچند هواپیمایی ماهان ادعا می‌کند، بنابرنظر هیات دولت، پروازهای مسافری ایران به چین و بالعکس از تاریخ شنبه ۱۲ بهمن ماه (اول فوریه) تا اطلاع ثانوی متوقف شد، خود به انجام برخی پروازها پس از اعلام ممنوعیت، اذعان دارد. از سوی دیگر سفیر چین در تهران ۱۳ بهمن‌ماه، در توییتر نوشت که در دیدار با حمید عرب‌نژاد؛ مدیرعامل ماهان اعلام کرده می‌خواهد به همکاری با چین ادامه دهد.
بر اساس گزارش ماهان که نسخه‌ای از آن در خبرگزاری مهر منتشر شده، یک روز پس از اعلام توقف پروازها، مجوزهای لازم برای انجام پروازهای باری به مقصد چین از سازمان هواپیمایی کشور اخذ شده و از آن تاریخ ۴ پرواز باری به مقصد پکن و شانگهای انجام شده است. ماهان‌ایر ادعا می‌کند که این پروازها حامل کمکهای بشردوستانه جمهوری اسلامی (ایران) برای چین بوده است. کمکهای کشور ۸۳ میلیون نفری ایران برای جمعیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری چین شامل ماسک‌های تنفسی که این روزها در ایران نایاب شده و قیمت آن نیز چند برابر شده است.
البته روشن نیست هواپیماهای ماهان که به چین پرواز کرده‌اند، چه سطحی از اصول بهداشتی را رعایت کرده و در بازگشت به ایران بار آنها چه بوده یا چه مسافرانی داشته‌اند.
در ادامه بیانیه ماهان‌ایر آمده که علاوه بر این پروازهای باری در فاصله ۱۲ تا ۱۶ بهمن‌ماه، چهار پرواز مسافربری نیز به شهرهای پکن، شانگهای، گوانگجو و شنزن انجام شده و یک پرواز هم در ۱۵ بهمن‌ماه دانشجویان ایرانی را از ووهان (کانون ویروس کرونا در چین) به ایران بازگردانده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که در این پرواز اتباع سوری، عراقی و لبنانی هم حضور داشته‌اند.
این بیانیه همچنین اشاره می‌کند که تا تاریخ ۱۶ بهمن مسافران ایرانی و چینی که بلیت خریداری کرده بودند، با ماهان‌ایر در مسیر ایران و چین پرواز کرده‌اند. ماهان‌ایر می‌گوید پروازهای ترانزیتی به چین هم ادامه داشته است.
با توجه به اعلام نخستین موارد مرگ ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در تاریخ سی‌ام بهمن‌ماه، ۱۲ نفری که آمار رسمی می‌گوید در پنج روز گذشته در ایران جان خود را بر اثر ابتلا به ویروس کرونا از دست داده‌اند، احتمالا در زمانی که ماهان‌ایر می‌گوید پروازها در مسیر چین و ایران ادامه داشته، به این ویروس مبتلا شده‌اند. چرا که به گفته متخصصان، دوره نهفتگی کووید -۱۹ می‌تواند دو هفته و بیشتر طول بکشد.
پروازهای ماهان به چین ادامه دارد؟
اما در حالی که ماهان‌ایر می‌گوید، این شرکت پرواز مسافربری به مقصد چین ندارد، وب‌سایت فلایت رادار۲۴، اطلاعات مربوط به پروازهای ماهان به شانگهای را تا یک هفته دیگر (۲ مارس) روی خروجی خود قرار داده است.
همچنین این اطلاعات نشان می‌دهد که یک پرواز ماهان چهار روز قبل (اول اسفند) ساعت ۸:۴۱ صبح از تهران به شانگهای پرواز کرده و ساعت ۹ شب به زمین نشسته است. همین پرواز ساعت ۱۱:۱۶ شب از شانگهای برخاسته و ۴:۱۳ بامداد در فرودگاه امام خمینی تهران به زمین نشسته است. این پرواز از نوع ایرباس A340-642 بوده که در اطلاعات مربوط به شرکت ایرباس در فهرست پروازهای مسافربری پهن پیکر با ظرفیت ۳۲۰ تا ۳۷۰ مسافر، طبقه‌بندی شده است.
اصرار تهران به راضی نگاه‌داشتن چین
اطلاعات ضد و نقیض در مورد ادامه پروازهای ماهان به چین در حالی منتشر می‌شود که شش کشور همسایه ایران کمتر از ۴۸ ساعت پس از اطلاع از شیوع ویروس کرونا در ایران، روند بستن مرزها و محدودیت‌های آمد و رفت به ایران و ارایه خدمات کنسولی را آغاز کردند.
عراق، کشوری که مقامات تهران آن را دوست و برادر می‌خوانند با در اولویت قرار دادن سلامت شهروندانش، نخستین کشوری بود که پروازهای خود را به ایران لغو و اعلام کرد هیچ مسافر ایرانی را نمی‌پذیرد.
یکی از شعارهای انقلاب اسلامی که اخیرا چهل و یکمین سالگرد آن برگزار شد، «نه شرقی، نه غربی؛ جمهوری اسلامی» بود. شعاری که تمرکز بر بند دوم آن، اصل عدم سرسپردگی به «هیچ ابر قدرتی» را که مورد تاکید آیت‌الله خمینی بود، به حاشیه راند و چین؛ یک ابر قدرت اقتصادی و نظامی را به کعبه آمال تهران تبدیل کرد.
در نتیجه چهار دهه به کارگیری سیاست خارجی ایدئولوژیک، اکنون وابستگی جمهوری اسلامی به چین که با عبارت «استراتژی نگاه به شرق» بزک شده، به اندازه‌ای است که تهران را وامی‌دارد برای جلب نظر پکن، روی خطر شیوع پرشتاب«ویروس کرونا» سرپوش بگذارد.
برخلاف تصور عمومی در مورد اختلاف نظر بر سر راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی، دست‌کم در مورد چین، چنین تفاوت دیدگاهی در ساختار حاکمیت مشاهده نمی‌شود. در همان زمانی که وزیر امور خارجه ایران و سخنگوی او به زبان چینی با مردم چین اعلام همبستگی می‌کردند، پروازهای هواپیمایی ماهان که گفته می‌شود وابسته به سپاه پاسداران است، در مسیر چین ادامه داشت و مدیرعامل این شرکت در سفارت چین در تهران اطمینان می‌داد که پروازها برقرار خواهد ماند.
اکنون ویروس کرونا به ایران آمده و قربانی گرفته است. سعید نمکی، وزیر بهداشت می‌گوید منشا ویروس از ناقلین چینی بود و یکی از فوتی‌ها بازرگانی بوده که به چین سفر داشته است. با این حال هواپیمایی ماهان نمی‌گوید، چرا باوجود هشدارها پروازها به چین را ادامه داد و وزیر امور خارجه نیز در دیدار با همتای اتریشی خود با لبخند به خبرنگاران حاضر در سالن آیینه وزارت امور خارجه می‌گوید: «کرونا ندارم»!
آمار قربانیان ویروس کرونا در ایران به عنوان نخستین کشور در خاورمیانه، در نتیجه بی‌توجهی به هشدارهای سازمان بهداشت جهانی، ادامه پروازهای مستقیم ماهان‌ایر و بی‌تدبیری مسئولان، به سرعت در حال افزایش است. اما وزیر بهداشت که تا هفته قبل گزارش‌های مربوط به شیوع این ویروس در ایران را تکذیب می‌کرد، می‌گوید اطلاع‌رسانی به روز و شفاف است و«کرونا را شکست می‌دهیم». این در حالی است که نماینده قم می‌گوید کرونا از سه هفته پیش در قم شیوع پیدا کرده بود و این موضوع دیر اعلام شد. گزارش ایسنا حاکی از آن است که امیرآبادی در جلسه امروز مجلس حال مساعدی نداشته و مجلس را ترک کرده است.
